Ανάδειξη Πρακτικών και προτάσεις για αξιοποίησή τους από άλλα σχολεία
- 6 ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΥΟΣΜΟΥ
- Jun 19
- 7 min read
Updated: Jun 20
1ος Τίτλος Πρακτικής: «Δύο εσύ και τρία εγώ στη "γλώσσα" μου σε χαιρετώ» – Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της αποδοχής της ετερότητας μέσα από πολιτιστικές και διαθεματικές δράσεις
Περίληψη Πρακτικής
Η δράση αυτή σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με βασικό στόχο την ανάδειξη του σχολείου ως ενεργού κοινωνικού φορέα, ανοιχτού στην τοπική και ευρύτερη κοινότητα, και με έμφαση στην καλλιέργεια αξιών όπως η συνεργατικότητα, η αποδοχή του Άλλου και η ενεργή πολιτειότητα. Μέσα από τη συμμετοχή σε εθνικά δίκτυα σχολείων (φιλαναγνωσίας, πολιτιστικής κληρονομιάς), τη στενή συνεργασία με τη σχολική βιβλιοθήκη και τη διοργάνωση θεματικών εκδηλώσεων (διαγωνισμοί ποίησης, πολιτιστικά αφιερώματα, δράσεις φιλαναγνωσίας και γλωσσικής πολυμορφίας), ενεργοποιήθηκαν οι μαθητές/τριες, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και η τοπική κοινωνία.
Η δράση ανέδειξε τη δυναμική της διαθεματικής προσέγγισης, της σύνδεσης του σχολείου με εξωτερικούς φορείς και της δημιουργικής αξιοποίησης της φιλαναγνωσίας για την καλλιέργεια διαπολιτισμικής ευαισθησίας. Οι μαθητές/τριες μπλέχτηκαν ενεργά, ανέλαβαν πρωτοβουλίες, παρήγαγαν υλικό και συμμετείχαν σε δράσεις με βιωματικό χαρακτήρα.
Η πρακτική μπορεί να αξιοποιηθεί από άλλα σχολεία ως μοντέλο ολιστικής προσέγγισης για την κοινωνική ενσυναίσθηση, την πολιτισμική ταυτότητα και την ενεργό συμμετοχή. Προτείνεται η συνεργασία με σχολικές βιβλιοθήκες και δίκτυα, η ενίσχυση της διασχολικής συνεργασίας και η αξιοποίηση πολιτιστικών στοιχείων για την ενίσχυση της αποδοχής της ετερότητας.
Πρόταση για αξιοποίηση από άλλα σχολεία:
Άλλα σχολεία μπορούν να αξιοποιήσουν τη συγκεκριμένη δράση:
Ως πρότυπο για τον σχεδιασμό διαθεματικών πολιτιστικών δράσεων με σύνδεση στη φιλαναγνωσία, τις γλώσσες, τη μουσική και την τοπική ιστορία.
Για τη δημιουργία συνεργειών με πολιτιστικούς φορείς και δίκτυα, αξιοποιώντας υφιστάμενες δυνατότητες (όπως το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης).
Ως πρακτική ενίσχυσης της σχολικής κουλτούρας εξωστρέφειας, εμπλέκοντας ενεργά τους μαθητές και τους γονείς στην υλοποίηση.
Για την ανάπτυξη δράσεων που προάγουν την αποδοχή της ετερότητας και τη διαπολιτισμική συνείδηση μέσα από τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και την τέχνη.
2ος Τίτλος Πρακτικής: «Αναβάθμιση και Παιδαγωγική Αξιοποίηση της Σχολικής Αυλής»
Άξονας Αυτοαξιολόγησης: Σχολείο και Κοινότητα / Ανάδειξη Καλών Πρακτικών
Σύντομη Περιγραφή – Περίληψη Δράσης:
Η δράση στοχεύει στη μετατροπή της αυλής του σχολείου από έναν απλό χώρο παραμονής σε πολύμορφο μαθησιακό και ψυχαγωγικό περιβάλλον, κατάλληλο για εκπαιδευτικές, δημιουργικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες. Μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες (διαβούλευση με μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς), σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν θεματικές γωνιές, όπως βοτανικός κήπος, γωνιά παιχνιδιών, υπαίθρια τάξη και «τράπεζα σπόρων».
Η υλοποίηση πραγματοποιήθηκε σε στάδια, με έντονη συμμετοχή της μαθητικής κοινότητας και τη στήριξη του Δήμου, του Συλλόγου Γονέων και τοπικών φορέων. Η αυλή πλέον λειτουργεί ως παιδαγωγικό εργαλείο, ενισχύοντας την βιωματική μάθηση, τη φυσική δραστηριότητα, τη συνεργασία και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.
Ενδεικτικά Αποτελέσματα:
Αυξημένη συμμετοχή μαθητών στις δραστηριότητες
Ενίσχυση της συνεργασίας, της δημιουργικότητας και της οικολογικής συνείδησης
Παιδαγωγική αξιοποίηση της αυλής σε μαθήματα όπως Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
Ενεργή συμμετοχή και υποστήριξη από την τοπική κοινωνία
Πρόταση για Αξιοποίηση της Δράσης από Άλλα Σχολεία:
Η Δράση «Αναβάθμιση και Παιδαγωγική Αξιοποίηση της Σχολικής Αυλής» μπορεί να αποτελέσει πρότυπο παρέμβασης για άλλα σχολεία που επιδιώκουν να συνδέσουν την εκπαιδευτική διαδικασία με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Η επιτυχία της στηρίχθηκε στη συνεργασία όλης της σχολικής κοινότητας, στη σαφήνεια του σχεδίου, και στην παιδαγωγική αξιοποίηση του εξωτερικού χώρου.
Άλλα σχολεία μπορούν:
να υιοθετήσουν το μοντέλο σχεδιασμού και υλοποίησης (βήμα-βήμα),
να αξιοποιήσουν τον προτεινόμενο χρονικό προγραμματισμό και τις θεματικές γωνιές,
να χρησιμοποιήσουν εργαλεία όπως ερωτηματολόγια, ημερολόγια δράσης, πίνακες αξιολόγησης,
να εμπλέξουν ενεργά τους μαθητές και τους γονείς σε όλες τις φάσεις, ενισχύοντας το αίσθημα συμμετοχής και ευθύνης,
να αξιοποιήσουν την αυλή ως υπαίθρια τάξη, συνδέοντάς την με το αναλυτικό πρόγραμμα (π.χ. φυσικές επιστήμες, περιβαλλοντική εκπαίδευση, καλλιτεχνικά, γυμναστική).
Η δράση μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες κάθε σχολείου, ανάλογα με τις χωροταξικές δυνατότητες, τις υποδομές και τα ενδιαφέροντα των μαθητών και εκπαιδευτικών. Η υλοποίηση ακόμη και σε μικρή κλίμακα (π.χ. μία θεματική γωνιά ή ένα βοτανικό παρτέρι) μπορεί να έχει μετρήσιμο παιδαγωγικό και κοινωνικό όφελος.
3ος Τίτλος Πρακτικής: «Γλυπτά Όνειρα: Σμιλεύοντας Ιδέες»
Η δράση «Γλυπτά Όνειρα: Σμιλεύοντας Ιδέες» υλοποιήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους με στόχο την καλλιτεχνική και συναισθηματική ενδυνάμωση των μαθητών/τριών μέσω της γλυπτικής. Οι συμμετέχοντες, μαθητές Τμημάτων Ένταξης, εργάστηκαν βιωματικά με τον πηλό, δημιουργώντας έργα όπως μάσκες, ειδώλια, ζώα και διακοσμητικά αντικείμενα, ενώ παράλληλα εξοικειώθηκαν με έννοιες της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Η δράση σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, με ενεργή συμμετοχή φοιτητών/τριών. Δόθηκε έμφαση στη δημιουργική έκφραση, στη λεπτή κινητικότητα, στην ομαδική συνεργασία και στην προσαρμογή στις ανάγκες όλων των μαθητών. Παρά τις προκλήσεις (π.χ. έλλειψη φούρνου πηλού), η δράση πέτυχε υψηλό βαθμό συμμετοχής και ενθουσιασμού. Προτείνεται η συνέχισή της με νέα θεματική εστίαση, η οργάνωση έκθεσης και η αξιοποίησή της ως καλή πρακτική από άλλα σχολεία.
Πρόταση για Αξιοποίηση από Άλλα Σχολεία
Η δράση μπορεί να αποτελέσει πιλότο για σχολεία που θέλουν να εντάξουν τη γλυπτική και την καλλιτεχνική έκφραση στο πρόγραμμά τους, ακόμη κι αν δεν διαθέτουν φούρνο ή συνεργασία με πανεπιστήμιο.
Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί:
Απλές παραλλαγές της δράσης μπορούν να υλοποιηθούν με βασικά υλικά (πηλός, σπάτουλες, χαρτόνια).
Παρέχει σαφές πλαίσιο υλοποίησης (στόχοι, δράσεις ανά τρίμηνο, εναλλακτικές θεματικές).
Μπορεί να ενσωματωθεί στο πρόγραμμα Τμημάτων Ένταξης ή Εργαστηρίων Δεξιοτήτων.
Ενδείκνυται η οργάνωση εσωτερικής ή δημόσιας έκθεσης, ώστε να αυξηθεί η ορατότητα της δράσης και η σύνδεση με την κοινότητα.
4ος Τίτλος Πρακτικής: «Ανοιχτότητα και Εξωστρέφεια της Σχολικής Μονάδας»
Το σχέδιο δράσης στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης μεταξύ σχολείου, μαθητών, γονέων και τοπικής κοινωνίας. Μέσα από ενημερωτικές εκδηλώσεις, βιωματικά εργαστήρια και συνεργασίες με εξωτερικούς φορείς, το σχολείο προωθεί την κοινωνική ευαισθητοποίηση και την ενεργό συμμετοχή των μαθητών σε σημαντικά θέματα όπως η ασφάλεια στο διαδίκτυο, η περιβαλλοντική συνείδηση, η υγεία και η πολιτισμική αλληλοκατανόηση. Με ανοιχτές ημέρες και δράσεις, το σχολείο δημιουργεί ένα θετικό και ανοιχτό περιβάλλον που ενδυναμώνει τη σχέση με την τοπική κοινωνία.
Πρόταση για Άλλα Σχολεία
Προτείνουμε στα σχολεία να υιοθετήσουν το παραπάνω σχέδιο δράσης, το οποίο έχει ως στόχο την ενίσχυση της ανοιχτότητας και της εξωστρέφειας της σχολικής μονάδας. Με τη συστηματική διοργάνωση εκδηλώσεων, τη συνεργασία με γονείς και φορείς της τοπικής κοινωνίας, καθώς και τη συμμετοχή των μαθητών σε σημαντικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, το σχέδιο αυτό συμβάλλει στην δημιουργία ενός πιο δυναμικού, ευαισθητοποιημένου και υποστηρικτικού σχολικού περιβάλλοντος.
Η υιοθέτηση του σχεδίου θα ενδυναμώσει τη σχέση του σχολείου με την κοινότητα και θα προάγει την ενεργό συμμετοχή όλων των μελών της σχολικής κοινότητας.
Τι μπορεί να περιλαμβάνει ένα παρόμοιο σχέδιο δράσης:
· Συστηματική διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων και εργαστηρίων με τη συμμετοχή εξωτερικών φορέων.
· Ενίσχυση της συνεργασίας με γονείς και τοπικούς φορείς για την υποστήριξη της σχολικής κοινότητας.
· Δράσεις ευαισθητοποίησης που προωθούν τη συμμετοχή των μαθητών σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.
· Δημιουργία ανοιχτού διαλόγου και ανταλλαγής ιδεών με την τοπική κοινωνία μέσα από εκδηλώσεις και ανοιχτές ημέρες.
· Χρήση ψηφιακών εργαλείων για την ενημέρωση και επικοινωνία με όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.
5 ος Τίτλος Δράσης: Κοινότητες Μάθησης- Επιμόρφωση με έμπνευση από την πράξη.
Η δράση αυτή σχεδιάστηκε με γνώμονα τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου πλαισίου ανάδειξης
των επιμορφωτικών ενδιαφερόντων και των επαγγελματικών αναγκών, αξιοποιώντας τις
αρχές της συνεργατικής μάθησης, της επαγγελματικής κοινότητας μάθησης και της διάχυσης καλών πρακτικών στην εκπαιδευτική πράξη. Στόχος ήταν να ενισχυθεί η επαγγελματική ταυτότητα των εκπαιδευτικών μέσα από δράσεις που προάγουν τον αναστοχασμό, την καινοτομία και τη συνεχή εξέλιξη.
Η πρακτική αυτή είναι σημαντική γιατί αναδεικνύει τον ρόλο της επαγγελματικής ταυτότητας των εκπαιδευτικών στην ταυτότητα του σχολείου: οι εκπαιδευτικοί και τα επιμορφωτικά τους ενδιαφέροντα, αλλά και η κατοχύρωση καλών επαγγελματικών συνθηκών για αυτούς, αθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της διδασκαλίας τους.
Τελευταία παρατηρείται να εκσυγχρονίζουν οι εκπαιδευτικοί την διδακτέα ύλη εμπλουτίζοντάς την με γνώσεις από τις επιμορφώσεις τους.
Η δράση υλοποιήθηκε μέσα από: ετεροπαρατηρήσεις, ημιδομημένες συνεντεύξεις, συμπλήρωση ανώνυμων ερωτηματολογίων (τριγωνοποίηση στην έρευνα),
με σεβασμό στις ανάγκες των εκπαιδευτικών και στο έργο τους, και με έμφαση στους εξής άξονες:
Διαμορφωτική αξιολόγηση και ανατροφοδότηση
Διαχείριση ετερότητας και ενίσχυση συμπεριληπτικών πρακτικών
Σεβασμό στις ανάγκες και ανάδειξή τους
Οι εκπαιδευτικοί συμμετείχαν ενεργά μέσα από:
Δήλωση των επιμορφώσεων τις οποίες παρακολούθησαν και προτάσεις σε
συναδέλφους ή παρουσίαση σε ενδοσχολικές επιμορφώσεις
Διάχυση της αποκτηθείσας γνώσης
μελέτη περιπτώσεων (case studies) από τη διδακτική πράξη
αναστοχαστικές συναντήσεις και ανταλλαγή εμπειριών
Η καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων δημιούργησε μια βάση τεκμηρίωσης για
μελλοντικό σχεδιασμό επιμορφώσεων, δημιουργεί ένα ιστορικό της επαγγελματικής
εξέλιξης και των αναγκών, αποτελεί ένα δημοκρατικά διαμορφωμένο άξονα γιατί αναδεικνύει τα σημεία ανάγκης για επαγγελματική υποστήριξη με διάθεση συναδελφικής αλληλεγγύης.
Η δράση αυτή μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την ενίσχυση της επαγγελματικής
κουλτούρας των εκπαιδευτικών, δίνοντας έμφαση στην αυτονομία, την κοινότητα μάθησης,
τη συνεχή ανατροφοδότηση και τη συνδιαμόρφωση του επιμορφωτικού περιεχομένου.
Πρόταση Αξιοποίησης Δράσης για την Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών σε άλλα σχολεία:
Η συγκεκριμένη δράση αποτελεί ένα λειτουργικό, σύγχρονο και δημοκρατικό υπόδειγμα
επιμορφωτικής παρέμβασης, το οποίο μπορεί να υιοθετηθεί από άλλες σχολικές μονάδες
με στόχο την ενίσχυση της επαγγελματικής εξέλιξης των εκπαιδευτικών μέσα από
βιωματικές, διαθεματικές και πολιτισμικά εμπλουτισμένες πρακτικές.
Άλλα σχολεία μπορούν να την αξιοποιήσουν:
Ως πρότυπο επιμορφωτικού σχεδιασμού για ποικίλες δράσεις (διαθεματικές,
πολιτιστικές, τέχνης, φιλαναγνωσίας, etwinning, κ.ά). Οι εκπαιδευτικοί
ενθαρρύνονται να αναλάβουν ρόλο συντονιστή, σχεδιαστή και εμψυχωτή δράσεων
με παιδαγωγικό χαρακτήρα.
Για την ανάπτυξη επιμορφωτικών συνεργειών με πολιτιστικούς φορείς και
δίκτυα, όπως το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, με στόχο τον
εμπλουτισμό του παιδαγωγικού έργου και την αξιοποίηση αυθεντικών πηγών
μάθησης και εκπαιδευτικού υλικού.
Ως πρακτική που καλλιεργεί επαγγελματική κουλτούρα εξωστρέφειας και
συνεργατικής μάθησης, μέσα από εργαστήρια, ενδοσχολικές επιμορφώσεις,
δράσεις, δίκτυα και συλλογική αναστοχαστική πρακτική εκπαιδευτικών. Η σχολική
κοινότητα μετατρέπεται σε ζωντανή επιμορφωτική οντότητα.
Για την ενίσχυση της επιμορφωτικής ευαισθησίας σε θέματα διαπολιτισμικότητας
και αποδοχής της ετερότητας, αξιοποιώντας τη λογοτεχνία, τη γλώσσα και τις
τέχνες ως φορείς κατανόησης της πολιτισμικής ποικιλομορφίας. Μέσα από
εκπαιδευτικά εργαστήρια και μελέτη καλών πρακτικών, ενισχύεται η δεξιότητα των
εκπαιδευτικών να αναπτύσσουν περιβάλλοντα μάθησης χωρίς αποκλεισμούς.
Η δράση εντάσσεται οργανικά σε ένα πνεύμα ολιστικής επιμόρφωσης, κοινότητας
μάθησης, ανάδειξης της επαγγελματικής ταυτότητας των εκπαιδευτικών και, κυρίως,
του ρόλου που μπορεί να έχουν όλα αυτά στην ταυτότητα του σχολείου, συμβάλλοντας
αποφασιστικά στον μετασχηματισμό του σχολείου σε έναν χώρο διαρκούς
παιδαγωγικής αναζήτησης και εξέλιξης.
